Diverse doorbraken: nu 4 projecten die er echt voor gaan
In Noord-Holland rijden over ruim een jaar tien vrachtwagens op waterstof uit windenergie. In de Eemshaven wordt een waterstofcentrale gebouwd op basis van diep-gewonnen aardgas. In Eindhoven rijdt de eerste experimentele bus op waterstof 2.0 (mierenzuur). In Groningen wordt een installatie gebouwd om zonne-energie om te zetten in waterstof.
Vier voorbeelden dat Nederland goed innovatief bezig is om oplossingen te zoeken voor de opslag van wind- en zonne-energie om die zo op elk gewenst moment in te kunnen zetten.
- Waterstofvrachtauto’s in Noord-Holland
Initiator en projectleider HyGro heeft integraal gekeken naar de opslag van windenergie in waterstof, het transport, de distributie en het gebruik. Samen met ECN, Energy Expo en Energy Valley is de haalbaarheidsstudie (gesteund met de TKI-regeling) nu omgezet in de opstart-fase.
Edwin Wiggelinkhuizen (ECN, Researcher Electrical Systems Wind Energy): “Voor wat betreft de waterstofproductie is gekeken naar de integratie van een van een elektrolyzer in een offshore windturbine, waardoor verschillende componenten voor elektriciteitsopwekking en –transport worden uitgespaard.
De inschatting is dat de kosten (per eenheid geleverde energie) van waterstofproductie en -transport naar land ongeveer gelijk zijn aan die voor elektriciteitsproductie met offshore wind (gekoppeld aan het landelijk elektriciteitsnet) en nog verder kunnen dalen met de verwachte kostenreducties van elektrolyzers. Deze inschatting is gebaseerd op een park van 100 windturbines van elk 10 MW op de locatie IJmuiden Ver (op ca. 80 km afstand van de kust) en de aangeleverde kosten van composiet pijpleidingen voor waterstof.”
Als vervolg van deze studie is een initiatief gestart door HyGro i.s.m. HVC, GP Groot en E-trucks genaamd :”DuWaAl” met als ambitie: minimaal tien vrachtwagens op de weg in 2019 en een verdere groei naar 100 vrachtwagens (bijvoorbeeld vuilniswagens en wagens met koeling in de regio Noord Holland Noord). ECN ondersteunt dit initiatief en er zijn plannen voor waterstofproductie op het ECN Windturbine Testveld Wieringermeer (EWTW).
“Geluidloos en emissievrij rijden voor de vrachtsector wordt nu werkelijkheid”, aldus John van Rhoon, E-Trucks Europe BV.
- Van zon naar waterstof in Zuidwending
De Gasunie gaat investeren in een power-to-gas installatie (bij Zuidwending in Groningen). Gasunie-dochters EnergyStock en Gasunie New Energy gaan bij de betreffende aardgasbuffer van energie van vijfduizend zonnepanelen omzetten in waterstof. Er wordt ook duurzame energie aan het project geleverd vanuit het hoogspanningselektriciteitsnet van Tennet. Dit pilotproject (HyStock) zal de eerste power-to-gas faciliteit in Nederland zijn (met een capaciteit van 1 Megawatt). De locatie is ideaal omdat deze de mogelijkheid biedt om in de toekomst waterstof grootschalig op te slaan in de speciaal voor gasopslag geschikt gemaakte zoutcavernes. Met HyStock willen de Gasunie-dochters samen met marktpartijen bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de markt voor waterstof en deze nieuwe technieken op grotere schaal toepassen.
Henk Abbing, directeur EnergyStock: “Duurzame elektriciteit is moeilijk op te] slaan in grote hoeveelheden. Er is nog geen betaalbare accu uitgevonden die dat op grote schaal betrouwbaar kan. Met waterstof kan dat wel. In de vorm van waterstof kun je duurzame energie bewaren. Het is samen met zuurstof het hoofdbestanddeel van water. Met behulp van duurzame stroom kun je ze eenvoudig scheiden.
- Waterstof uit aardgas in Eemshaven; internationale samenwerking
In 2023 moet de eerste van de drie units van de door de Noorse energiemaatschappijen Statoil te exploiteren energiecentrale in de Eemshaven aardgas om gaan zetten in waterstof. De omvang bedraagt maar liefst 440 Mw. De centrale wordt klimaat-neutraal omdat de CO2 uit aardgas ondergronds (in de zeebodem van Noorwegen) opgeslagen gaat worden. De Gasunie en Nuon zijn partners in dit project. Het project wordt mogelijk door een SDE+-subsidie van 200 miljoen euro.
Alexander van Ofwegen, directeur Productie van Nuon: “Zo kunnen we een begin maken met deze ontwikkeling. Wij denken dat in 2050 een belangrijk deel van de Europese stroomproductie met dit systeem werkt”.
Nuon: Tussenstap naar ammoniak uit overschotten duurzaam
Waar de waterstof in 2023 geproduceerd zou kunnen worden met aardgas, kan het vanaf 2030 mogelijk met duurzaam geproduceerde ammoniak worden gemaakt. Dit wordt dan geproduceerd met elektriciteit uit wind en zon – bijvoorbeeld bij een overschot aan duurzame energie. Vervolgens kan op een later moment uit de ammoniak weer waterstof gehaald worden. Ammoniak fungeert dan dus als opslagmedium voor waterstof, en daarmee wordt Magnum een superbatterij.
Op dit moment is het produceren van ammoniak of waterstof uit duurzame elektriciteit nog duur en zijn overschotten van groene elektriciteit in Nederland nog niet aan de orde. Daarom is tot die tijd de inzet van CO2-neutrale waterstof uit aardgas een goede optie. Met de kennis en ervaring die met dit project worden opgedaan, kunnen ook andere gascentrales in de toekomst worden omgebouwd.
Waterstofeconomie
Waterstof wordt al lang gezien als een belangrijk onderdeel van een duurzame economie. Het kent vele veelbelovende toepassingen die de CO2-uitstoot kunnen verminderen in de industrie, transport en de elektriciteitssector. Door het zetten van eerste concrete stappen op deze schaal ontstaan nieuwe toepassingsmogelijkheden en kansen om de Nederlandse economie verder te verduurzamen.
- Waterstof 2.0 (mierenzuur) als brandstof voor de bus in Eindhoven
Mierenzuur uit waterstof en kooldioxide is volgens studenten van het Team Fast aan de Universiteit van Eindhoven het waterstof 2.0. te bewaren bij kamertemperatuur, zonder hoge druk op te slaan en te transporteren en dus ook te bewaren in tanks die alle vormen aan kunnen nemen. Bovendien maakt het de distributie veel makkelijker en goedkoper dan van waterstof. Met de uitvinding van een effectieve katalysator komt het proces om mierenzuur op commerciële basis te gaan produceren dichterbij. Busbedrijf VDL (met 100 bussen) is ingestapt op de ontwikkeling en zo kon onlangs de eerste mierenzuur bus zijn ritje maken. In de komende periode gaat het proces verder geoptimaliseerd worden en op wat langere termijn zal mogelijk ook het nu nog wat lage rendement kunnen toenemen.
Tim van Lohuizen (Team Fast, TU) “We hebben elektriciteit vloeibaar gemaakt”. “En we verheugen ons op de uitdaging om samen met VDL Bus & Coach ons systeem verder te ontwikkelen voor toepassing in bussen”.
Menno Kleingeld, directeur VDL Enabling Transport Solutions (VDL ETS): “Wij zijn continu op zoek naar nieuwe technologieën die op eenvoudigere wijze de actieradius van zero emissie vervoer vergroten. De omzetting van mierenzuur naar waterstof is één van deze nieuwe, veelbelovende technologieën”. VDL ETS richt zich op het strategisch belang van E-Mobility en voert binnen VDL Groep alle voorontwikkel projecten uit op het gebied van innovatieve transportoplossingen.