Energie besparen bij bedrijven lukt het best samen

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) meldt dat de collectieve aanpak door bedrijven bij energie besparen succesvol blijkt. In een nieuwsbericht schrijft ze: “Bedrijven moeten energiebesparende maatregelen nemen die zich binnen 5 jaar terugverdienen. Met een collectieve aanpak lukt dit het beste. Dat bewijzen ondernemers op verschillende bedrijventerreinen. Ze besparen gezamenlijk op energie én inkoopkosten.”

Bedrijven kunnen aan hun verplichtingen voldoen door samen op te trekken. Op verschillende plekken blijkt een collectieve aanpak succesvol om bedrijventerreinen te verduurzamen. Dat is onder meer te zien in de Gelderse streek De Liemers. In Veenendaal worden in collectief verband ruim 40.000 zonnepanelen geplaatst op bedrijven. Daar maakt men gebruik van de SDE+-subsidie.
RVO vermeldt dat ook op verschillende bedrijventerreinen in de Kop van Noord-Holland duurzaamheid centraal staat. Hier hebben honderden bedrijven van de Energie-Coöperatie West-Friesland de handen ineengeslagen om energiemaatregelen te treffen én energie in te kopen. Ze besparen daarmee 14% op de kosten ten opzichte van individuele inkoop. Dankzij hun schaalgrootte kunnen ze bovendien eenvoudiger extern financiering aantrekken voor bijvoorbeeld zonneprojecten.

Volgens RVO zijn bijna de helft van de Nederlandse bedrijventerreinen al bezig met plannen voor verduurzaming van hun energiehuishouding. Dat blijkt uit een enquête van RVO.nl en Stichting Clok. De ondervraagde parkmanagers, ondernemersverenigingen, fondsen en ontwikkelmaatschappijen geven aan wel behoefte te hebben aan meer informatie. Wat zijn de verplichtingen voor energiebesparing? Hoe wordt collectief verduurzaming aangepakt? Hoe verloopt de financiering? Informatie over deze onderwerpen is te vinden op: Duurzame bedrijventerreinen.

Informatieplicht vanaf 1 juli 2019
Energiebesparing is verplicht. Het is een eerste stap richting een CO2-neutrale energiehuishouding met duurzame energiebronnen, zonder aardgas en olie. De verplichte energiebesparing staat in de Wet milieubeheer. Vanaf 1 juli 2019 verandert deze wet. Dan moet elk bedrijf zelf aangeven hoe het aan de wettelijke eisen voor energiebesparing voldoet. Dit heet de informatieplicht. Met de informatieplicht wil de overheid de energiebesparing door bedrijven versnellen.

RVO meldt op haar site dat verduurzamen van een bedrijventerrein veelal vraagt om een collectieve aanpak. Dat betekent een samenwerking tussen ondernemers(vereniging), vastgoedeigenaren, leveranciers, adviseurs en de overheid. Een collectieve aanpak start in de regel met het vastleggen van een gezamenlijke ambitie van stakeholders en het bepalen hoe u de organisatie ervan financiert.

RVO noemt meerdere goede redenen voor een collectieve aanpak:

  • Het levert ondernemers kostenbesparing op. De praktijk laat zien dat bedrijven alleen al met collectieve inkoop van energie zo’n 10-20% op de energierekening kunnen besparen. Maar ook gezamenlijk inkopen van deskundigheid of ledverlichting heeft kostenvoordelen
  • Gezamenlijke inkoop van deskundigheid neemt de ondernemers tijdrovend werk uit handen, garandeert kwaliteit en zorgt voor objectief advies
  • Samenwerking schept kansen voor de regionale economie: restwarmte en reststromen van één ondernemer kunnen benut worden door anderen. Regionale installateurs kunnen inspelen op gebundelde vraag naar bij voorbeeld zonnepanelen
  • Positieve uitwerking op de waarde van het vastgoed en de uitstraling van het terrein
  • Ook van ondernemers op bedrijventerreinen wordt een bijdrage aan de energietransitie verwacht
  • Een collectieve aanpak maakt het ondernemers eenvoudiger en goedkoper om aan wettelijke verplichtingen te voldoen

Volgens RVO start een succesvolle aanpak tevens met het kiezen van een organisatievorm. Dat kan een energie-coöperatie, stichting, BV, of een werkgroep zijn. Een veel gebruikte vorm op bedrijventerreinen is de parkmanagementorganisatie. Deze biedt diensten, faciliteiten en ondersteuning van overstijgend belang. De ondernemers kunnen zich daardoor meer op hun eigen primaire proces richten.

Een consortium met TNO heeft in 2016 de snelstartgids voor parkmanagers opgesteld. Deze gids bevat een praktisch stappenplan, tools, tips en praktijkvoorbeelden voor parkmanagers en anderen die collectief met duurzame energiemaatregelen op een bedrijventerrein aan de slag willen. De snelstartgids kent de volgende stappen:

  1. De organisatie: Een enthousiast energieteam
  2. De vraag: Weet wat jouw ondernemers drijft
  3. Plan van aanpak: Denk groot en begin klein
  4. Voorbereiding aanbod: Maatregel én business case
  5. Het definitieve aanbod: Oplossing op maat
  6. De uitvoering: Aan de slag in de praktijk

Financiering van collectieve projecten kan met private en met publieke middelen.
In een groeiend aantal gemeenten zijn de afgelopen jaren ondernemersfondsen opgericht die projecten en activiteiten ondersteunen om winkelgebieden en bedrijventerreinen veilig, schoon maar ook duurzaam te maken. Financiering van een organisatie komt in dit geval van de ondernemers zelf. Het fonds kan gevuld worden uit de opbrengsten van een verplichte reclamebelasting of OZB-heffing, zodat ‘freerider’ gedrag uitgesloten is. Een populaire vorm is de bedrijveninvesteringszone (BIZ).
Daarnaast kunnen ondernemers ook (vrijwillig) bijdragen aan activiteiten in het kader van een collectieve aanpak.

Veel gemeenten en provincies hebben in het kader van eigen energieambities (energie-neutraal in 2030) financiële middelen beschikbaar als (co)financiering voor projecten. Sommige decentrale overheden stellen hun middelen voor de energietransitie ter beschikking aan een regionale ontwikkelingsmaatschappij, die projecten en activiteiten uitvoeren. Een andere mogelijkheid is het opzetten van een publiek-private samenwerking op basis van gelijkwaardigheid. Deze mogelijkheid wordt vaak gebruikt door gemeenten en private partijen voor gebiedsontwikkeling.

Omgevingsdiensten hebben soms middelen voor het ondersteunen van ondernemers bij het voldoen aan de wettelijke verplichtingen voor energiebesparing. Een beroep doen op SDE-middelen behoort eveneens tot de mogelijkheden.

Sommige gemeenten hanteren het beleid om bedrijven die deelnemen aan de collectiviteit min of meer te vrijwaren van (intensieve) toezicht door de gemeente in het kader van de wettelijke taak van gemeenten om toe te zien op de verplichte energiebesparing.