De overheid heeft besloten dat er meer energie opgewekt moet worden uit aardwarmte. In 2030 moet dit aandeel 15 Petajoule zijn, wat overeenkomt met het energiegebruik van 300.000 tot 500.000 huishoudens. Dit zou op kunnen lopen tot 50 Petajoule in 3050, het energiegebruik van 1,5 miljoen huishoudens. Dit betekent dat de bestaande technologieën moeten worden opgevoerd en er onderzoek zou moeten komen naar de opwekking van energie uit aardwarmte op een efficiëntere manier waarbij de operationele en investeringskosten moten dalen.
Daarom is TU Delft onlangs een onderzoek gestart naar nieuwe materialen en innovatieve manieren om ondergrondse processen te monitoren. De universiteit kreeg hier van NWO onlangs in het kader van het EPOS-NL-project ruim 5 miljoen euro voor om wetenschappelijke apparatuur ten behoeve van een geothermische onderzoeksput aan te schaffen.
Phil Vardon, universitair hoofddocent aan de afdeling Geoscience & Engineering, legt het idee achter de beoogde put uit: “Je kunt veel doen met laboratoriumwerk en modelleren, maar op een gegeven moment moet je onderzoeken wat er daadwerkelijk in de ondergrond gebeurt. We moeten onze modellen en theorieën controleren in een werkende geothermische put. Daarom kwamen we op het idee van een Living Lab, een geothermische put die niet alleen warm water produceert om onze gebouwen op de campus te verwarmen, maar die tegelijkertijd dient als onderzoeksinfrastructuur.”
De TU Delft is erg trots om aan dit project te werken en hopen ook hun campus hiermee nog verder te verduurzamen.
Aardwarmte is een duurzame bron voor warmte en heeft een stabiele kosten- en opbrengstenbalans. Daarnaast is de opbrengst niet afhankelijk van weersinvloeden of andere snel variërende factoren. Bovendien heeft aardwarmte veel potentie om uit te groeien tot een belangrijke duurzame energiebron omdat er in Nederland veel kansen liggen. De geologische factoren zijn positief, er is ruime kennis over de situatie in de grond, we hebben ervaring met boren, politiek is er aandacht en support voor en er zijn samenwerkingsverbanden (onder meer DAGO en Platform Geothermie) die gericht zijn op resultaat.
Slide door de onderstaande kaarten voor de prijsontwikkeling van aardwarmte in 2020, 2030 en 2050. Het winnen van aardwarmte is nog kostbaar. De verwachting is dat de kosten door ontwikkelingen in de techniek sterk zullen dalen.
Aardwarmte heeft daarom de potentie uit te groeien tot een veel belangrijkere bron van duurzame energie dan tot nu toe gedacht. Zowel voor het opwekken van stroom als voor verwarming en koeling liggen de kansen letterlijk en figuurlijk voor het oprapen. De prognoses voor de gunstige prijsontwikkeling van aardwarmte ondersteunen het optimisme voor een sterke groei van deze duurzame energiebron.
Kernenergie
De discussie wordt extra belangrijk nu VVD-fractievoorzitter Dijkhoff heeft aangekondigd klimaatdoelen niet denken te gaan halen zonder een nieuwe kerncentrale. In nieuwsuur zijn de fractievoorzitter dat er zo snel mogelijk nieuwe kerncentrales gebouwd moeten worden om de Parijs doelstellingen te halen.
“Ik zie niet hoe je de doelen haalt zonder kernenergie”, zegt Dijkhoff. “Dus wat mij betreft gaan we snel beginnen met bouwen.”
Er wordt hierbij aangenomen dat kernenergie relatief schoon is, er geen CO2 bij vrij komt enkel radioactief afval. Echter komt er misschien bij het daadwerkelijke moment opwekken van kernenergie geen CO2 vrij maar over de gehele keten wel. Het gaat hier naast de bouw van de centrale, voornamelijk om de CO2 die vrijkomt bij de winning en het bewerken van uraniumerts. In 1000 kilo gesteente zit een kilo uranium (0,1 procent). In deze situatie is de indirecte CO2 uitstoot hoog.
Er is echter maar een beperkte hoeveelheid erts met 0,1 procent uranium. Bij de bouw van nieuwe kerncentrales zal er over tien tot vijftien jaar overgegaan moeten worden op ertsen met een lager uranium gehalte. Waarbij de indirecte CO2 uitstoot weer zal stijgen.
Daarnaast zijn de kosten op lange termijn voor een kerncentrale vaak onzeker. De kosten van de bouw zijn daarnaast ook onzeker omdat er nog geen standaard bouwmethode is, alle bestaande kerncentrales hebben tot nu toe een andere constructie. De kosten van de opslag van kernafval zitten hier nog niet eens bij. Het is ook nog zo dat kerncentrales altijd op (bijna) volle toeren moeten draaien en het dus niet gemakkelijk is om hem even terug te draaien. Als er dus een groter aandeel duurzame energie komt, blijft het aandeel kernenergie gelijk.
Het is dus in veel opzichten goed dat de TU Delft verder onderzoek doet naar de mogelijkheden en innovaties van materialen voor aardwarmte. Zeker omdat eerder is bewezen dat Nederland goede kansen heeft. Maar ook in het buitenland heeft het groot potentieel. Om de stijgende energievraag op te vangen en klimaatdoelstellingen te behalen zouden wij dus aanraden versneld te verduurzamen met aardwarmte. Om echt minder CO2 uit te stoten: investeer in aardwarmte en niet in de bouw van de kerncentrale.
Als Nederland toch geld wil investeren in energiebronnen kan dat beter in duurzame energiebronnen. We kunnen eerst kijken hoe ver Nederland komt als ze dat geld in duurzame energie investeren. Urgenda zocht uit hoe Nederland 100% duurzaam kan zijn in 2030, in de ‘Het kan als je het wilt!’ agenda.